Công ty công ích trả lương Lãnh đạo khủng - Đánh doanh nghiệp nhà nước?

  Nếu giới kinh doanh nói chung vẫn gọi doanh nghiệp nhà nước hoạt động cùng ngành của họ là những con giòi ăn xác thối, thì toàn bộ phần còn lại vẫn coi doanh nghiệp nhà nước bất kể ngành nghề nào là những Zoombi. Ngoại trừ những người được hưởng lợi từ những doanh nghiệp này thì hầu như không một ai đồng tình rằng doanh nghiệp nhà nước xác quyết nên tồn tại như một chủ thể gánh vác sự vững vàng của nền kinh tế.

DNNN ( doanh nghiệp nhà nước) tồn tại để phục vụ ai? Sự tồn tại của DNNN, những cty ( công ty)công ích hay các tập đoàn độc quyền lớn, có mang lại lợi ích cho nhân dân hay nền kinh tế vĩ mô hay không?

Mấy hôm nay, xôn xao chuyện lương khủng của lãnh đạo các cty công ích, vậy có hay không chuyện đánh DNNN? Và vì lý do gì?

Bài này không tập trung phân tích cái sự ăn xác thối của DNNN mà chỉ đi vào những sự kiện liên quan tới vấn đề tiền nong và những gì dư luận đang ồn ào.

Thực ra chuyện này  rục rịch trong giới kinh doanh ( những người không thể cạnh tranh nổi với những DNNN) đã từ cả tháng nay.  Chủ trương do ai và lý do gì thì vẫn còn là ẩn số. Nhưng có một điều lạ, trong khi báo chí hầu hết chỉ tập trung vào những con số bất cân đối giữa thu nhập của lãnh đạo và lương công nhân ở các cty công ích thì lạ thay Sở LĐTBXH TP. HCM lại đang yêu cầu các cty này rà soát lại số tiền bất hợp lý trả cho toàn bộ công nhân viên chức và kết quả là yêu cầu cấn trừ vào lương các tháng kế tiếp. ( nguồn : muốn biết đi mà hỏi những người hiện nay đang làm việc tại các cty này )

Thế nhưng rất hiếm những bài báo chính thống phân tích vấn đề này, chỉ  thấy có một bài từ Thanh niên chỉ ra một cách chính xác lương công nhân tại các công ty công ích này, một con số mà khi người ta biết sẽ giật mình thấy rằng nó cũng khủng không kém gì thu nhập của lãnh đạo. Trong vài comments ở các entry trước người viết cũng đã nêu ra vấn đề lương khủng của công nhân ở các doanh nghiệp nhà nước,các cty công ích.

Vậy các lều báo đang lạc đường hay Sở LĐTBXH TP. HCM tài lanh, hoặc giả họ đang cẩn tắc vô áy náy? 

Những con số thu nhập gọi là khủng của lãnh đạo các cty công ích mà các lều báo hiện nay đang tập trung khai thác thực ra không có gì là quá so với mặt bằng thu nhập chung tại chính cty sở tại của các lãnh đạo này. Ví dụ Công ty TNHH MTV Chiếu sáng công cộng TP.HCM, thu nhập trung bình tháng của một công nhân trung bính là 53 triệu đồng/tháng tức vào khoảng gần 640 triệu đồng/năm. Vậy mức thu nhập 2,2 tỷ của lãnh đạo chỉ gấp khoảng 3,5 lần thu nhập công nhân, có gì là quá đáng? Còn ở các cty công ích khác tỉ lệ giữa thu nhập lãnh đạo và công nhân cũng chỉ là tối đa 8,5 lần, con số này cũng là hợp lý. Nếu theo cách tính thế nào là khoảng cách khủng hiện như vậy thì ở các doanh nghiệp FDI, lương trung bình không tăng ca của công nhân vào khoảng 5 triệu đồng so với mức 10.000 USD của tổng giám đốc ( tức gấp 40 lần) vậy sẽ gọi là gì? Siêu khủng à? Lại có lều báo so sánh với mức lương ( không phải thu nhập ) của Thủ tướng Chính phủ : tổng lương tháng cộng cả phụ cấp công vụ ( hệ số lương 13,3) là ~ 17.200.000 đồng để từ đó kết luận thu nhập của lãnh đạo các cty công ích gấp hơn 10 lần lương Thủ tướng. Thật là lố bịch.

Nhìn sâu, phân tích các sự việc thì phải nói rằng các cty này dường như đang làm rất tốt các vấn đề phúc lợi của NLĐ ( người lao động). Nếu nói rằng các quyền lợi khác như bảo hiểm, công đoàn, phụ cấp...vv không tương xứng với thu nhập thực sự của NLĐ thì cũng không hẳn. Ví dụ mức đóng bảo hiểm chỉ dựa theo mức lương sổ sách trong khi thu nhập thực tế cao hơn nhiều lần. Nhưng chắc chắn NLĐ tại các cty này không hề lấy điều đó làm phiền và ngược lại họ còn nhiệt liệt ủng hộ. Còn như các lều báo nhấn mạnh việc thường xuyên duy trì một lực lượng lao động thời vụ, ký hợp đồng lao động ngắn hạn ( 3 tháng thay vì 1 năm), ký hợp đồng lao động có thời hạn thay vì hợp đồng vô thời hạn khi đã kết thúc hợp đồng lần 2 theo như luật định...vv, thì rõ ràng là sự nhấn mạnh có chủ ý của các lều báo nhằm trầm trọng thêm vấn đề.

Vì rằng, tất cả NLĐ mà được ký hợp đồng ngắn hạn hoặc thời vụ kể trên đã đồng ý thỏa thuận về điều đó ngay từ khi bắt đầu làm việc. Tức là thay vì tôi ( doanh nghiệp ) không thuê anh nữa khi hết hạn hợp đồng, thì tôi vẫn tạo điều kiện cho anh làm việc để kiếm tiền bằng cách ký hợp đồng ngắn hạn mới. Điều này là đúng đắn ( ít nhất là cho doanh nghiệp) bởi đó cũng là ý nguyện của những lao động không đủ tiêu chuẩn để doanh nghiệp ký hợp đồng dài hạn hoặc vô thời hạn như vấn đề trình độ, tay nghề, hoặc không thuộc diện nguồn nhân lực quan trọng...vv. Một doanh nghiệp không thể luôn duy trì một lực lượng lao động có hợp đồng lao động vô thời hạn tức phải luôn trả lương và không được phép hủy hợp đồng khi không có lý do chính đáng. Một ví dụ để rõ hơn, ở các doanh nghiệp FDI, bộ phận nhân sự luôn rà soát hồ sơ của lao động phổ thông, tức tay nghề thấp, để ít nhất đến khi kết thúc hợp đồng lần 2 họ sẽ chấm dứt hợp đồng lao động. Nếu NLĐ vẫn có nguyện vọng làm việc tại cty thì xin mời về nhà nghỉ ngơi 1 tuần, sau đó xin việc trở lại, cty sẽ tiếp nhận bình thường nhưng với một hợp đồng lao động mới hoàn toàn. Việc này nhằm tránh phải ký hợp đồng lao động vô thời hạn mà cty không thể đuổi việc NLĐ nếu không có lý do chính đáng. Nói thêm, thu nhập của những lao động thời vụ hoặc ngắn hạn này cũng chẳng kém cạnh là bao với lao động chính thức tại các cty này.

Phải công nhận một điều, lao động làm việc tại các cty công ích này vô cùng nhàn nhã, rất thường xuyên, tối đa chỉ làm việc tới 12: 00 AM, sau đó tự nhiên đi về. Họa hoằn lắm mới phải làm việc tới giờ tan sở như những cty khác, ấy là khi có sự cố.

Vấn đề thu nhập của cả lãnh đạo lẫn công nhân ở các cty công ích nếu đem ra so sánh với mặt bằng thu nhập chung của xã hội thì quả là rất rất cao. Nhưng điều cần nhớ là không chỉ thu nhập lãnh đạo khủng, mà thu nhập của công nhân cũng thực sự khủng. Nhưng các lều báo hiện nay chỉ tập trung theo hướng điều tra thu nhập của lãnh đạo là chính.

Vậy thực chất sự việc này là gì? Càng so sánh đối chiếu và tìm hiểu thì càng thấy rối như mớ bòng bong. Đánh doanh nghiệp nhà nước ư? Không phải, bởi chỉ có các cty công ích TP.HCM bị sờ gáy còn lại vẫn bình chân như vại. Mà chắc chắn rằng thu nhập của lãnh đạo cũng như của người lao động ở các doanh nghiệp nhà nước khác cũng khủng không kém. Sự việc lần này cũng không đả động gì tới các cty công ích đã xã hội hóa như Môi trường. Có hy vọng hoặc liên tưởng nào từ sự kiện này với sự kiện VN đang đàm phán gia nhập TPP hay không? Cũng không nốt, bởi đây chỉ là một phần nổi vô cùng nhỏ bé của tảng băng, vả lại những sự việc như thế này hoàn toàn không giải quyết được gốc rễ của vấn đề bất công với người lao động hiện nay.

Gần đây có thêm thông tin các cơ quan ban ngành của TP.HCM đang họp bàn để trình Chính phủ việc cho phép các cty tư nhân tham gia hoạt động trong lĩnh vực công ích như : Duy tu bảo dưỡng cầu phà, đường, chiếu sáng công cộng, cấp thoát nước ...vv.

Đến đây thì đã có vẻ hé mở một điều gì đó. Vậy đây có phải là kết quả của một quá trình lobby nào chăng?

Cho dù các lều báo có đẩy sự việc đi xa tới đâu chăng nữa, cho dù các nhà hoạt động mang danh vì toàn thể người lao động VN có nhao nhao bao nhiêu chăng nữa thì kết quả cũng không mang lại điều gì có ý nghĩa thực sự tới những người lao động khốn khó. Bởi sự việc này đích thực là vì lợi ích của những kẻ có tiền muốn được chia miếng bánh thơm ngon. Rõ ràng khi các lãnh vực này được xã hội hóa thì một phần nhỏ những người lao động, những người đã và đang làm việc trong những cty công ích kia sẽ mất đi nguồn thu nhập đáng yêu của họ. Mà có chắc là sau khi được xã hội hóa, những ông chủ mới sẽ trả cho người lao động mới mức thu nhập như ở các cty công ích cũ đã từng. Liệu có công bằng hơn hay không, có nhiều phúc lợi xã hội hơn không? Hay lại là một dạng cào bằng mới? Tôi nghèo anh cũng phải nghèo như tôi...Vậy ai mới là người có lợi?

Những vấn đề chính liên quan tới công bằng xã hội, quyền của người lao động...vv hiện nay cần phải giải quyết ở mức độ vĩ mô, cần thay đổi triệt để từ tất cả các doanh nghiệp nhà nước. Thậm chí một Công đoàn lao động không phụ thuộc, một chế độ lao động không bị ràng buộc bởi mức lương tối thiểu hay một thị trường lao động mang dáng vẻ của một nền kinh tế thị trường đúng nghĩa...vv là những vấn đề cấp bách hơn và quan trọng hơn. Mong rằng các thể loại lều báo nếu có tâm hãy hành động đúng đắn và thiết thực để giúp định hướng xã hội cho đúng đường, hơn là viết với cái tâm không trong sáng để phục vụ cho những thế lực phản quyền của người lao động.

Còn tất cả những thể loại minh tinh dân chủ, những kẻ mượn danh nhân dân, những kẻ tự xưng mình chiến đấu cho nhân dân hãy làm ơn tỉnh táo, đừng nhao nhao cắm đầu lao vào những sự kiện mà mình không hiểu để rồi sau lại phải tự trách mình sao ngu quá ông Lợn. Hùa nhau lao vào tâng bốc, chửi bới để làm gì? Hãy khôn ngoan và sáng suốt để có thể giúp cho những con Lừa bớt phần khốn khó. Dcm.

Tí Hợm.