"Kiến" hay "Thức"

Dã thảo

Giáo sư Nguyễn Văn Hồng một trong những người thầy dạy với tinh thần khai sáng. 

Lãnh tụ kính yêu của chi bộ thọ học Giáo sư cả thảy 60 tiết not hơn. Chuyên đề mang tên: Châu Á khát vọng nhập và phát triển. 

60 tiết tức bằng bốn học phần dưng he he  được rất nhiều, bao gồm cả lòng cầu học và sự chủ động trong tư duy. Hông phải tốn công học những lý thuyết những đéo đâu đâu, chỉ với 60 tiết ấy anh nhận ra: Trí óc ở nơi ta, ta khai mở chân Trời chính ta. 

Và dù rằng chả học một chữ nào về dân chủ ở nơi giáo sư, dưng tự ngày ấy anh đã hiểu: Dân chủ là là thác lũ thuận dòng thì sống, nghịch dòng thì chết.

Những chiện chính trị đéo bàn ở đơi, chỉ là anh bỗng dưng bồi hồi nhớ về thầy cũ. Thế mới lạ, hoàn toàn đéo hiểu tại sao? Oh! Yes! Mười mấy niên qua mất béng gồi còn đâu? Những học trò xưa kia vàng son giờ đã thành mái già, trẻ trai đã hằn chân chim khóe mắt. 

Hông biết nẻo đường bôn ba, đứa đéo nầu về thăm thầy nhể?

Nhớ có bận thầy buột dậy thắp mấy nén hương, khấn Cao Bá Quát để xin đổi chữ: "Kiến" thành "Thức". "Bất kiến ba đào tráng Hà tri vạn lý tâm" thành ra: "Bất thức ba đào tráng Hà tri vạn lý tâm". "Kiến" vốn là chỉ nhìn thấy - tức là cảm quan trực diện (trực quan sinh động) mà chưa thấu hiểu được nội hàm bên trong. "Thức"  là đã thấu hiểu hay tư duy trừu tượng. 

Nội hàm ta và ba đào tráng đã là một. 

Bất thức ba đào tráng Hà tri vạn lý tâm. Không thấu hiểu cái muôn trùng sóng cả làm sao biết lòng người vạn dặm. Mà lòng người là tấc gang, là vạn dặm, là cuộn réo xung đột!

Nhân lục trong blog cũ tìm lại được bài Dã thảo:

Cỏ dại

"Cỏ dại đốt không chết"

Khi sống anh dẫm nát

Lúc chết tôi ôm anh

Khúc ca ru tôi hát

Tình đời muôn lời xanh.

Là thế! Là ba đào tráng là vạn lý tâm.