Tản văn về tị nạn

Hồi những niên nửa cuối 80 Thế kỷ trước, cả xứ loang truyền câu ca: Một là con nuôi cá, hai là má nuôi con ba là con nuôi má.

Đó là câu ca ám chỉ những người vượt biên đường biển. "Một là con nuôi cá" nghĩa rằng ghe, thuyền đắm, thuyền nhân bỏ xác ngoài biển nuôi cá. "má nuôi con" nghĩa là vượt biên chưa thành bị cam rớ tống tù thì mẹ phải thăm nuôi. May mắn thì con ra nước ngoài, có tiền về nuôi má.

Xem thêm: Vài kỷ niệm của bác “còm sỹ – thuyền nhân” Chinook

Vượt biên từ miền Nam lan cả ra Bắc. Ở Hải Phòng, lãnh tụ có quen thằng bạn, ngài xưa đóng thuyền chở người vượt biển sang đất Hồng Kong. Thi thoảng nó bú điếu thuốc lào, phả khói mờ mịt nhớ lại những ngày cõng người vượt biên.

Ngày đấy ti vi gất là hãn hữu, Đài tiếng nói Việt Nam thường hay kể những chuyện cảnh báo, răn đe về vượt biên. Lãnh tụ nhớ có tiểu phẩm kể về một gia đình không phải là cơ hàn bì xủi bẩy mà thành ra bán đồ, bán nhà để lên tầu vượt biên. Rốt lại không được gì, anh chủ gia đình ăn năn lắm may nhờ cán bộ thương tình động viên anh mới quyết chí làm lại cuộc đời.

Ra đi hai chết một sống, lênh đênh mịt mù thế mà người ta vẫn phải đi.

Dân Việt vốn là cư dân nông nghiệp làng xã, sống chết không chịu, không muốn rời khỏi đất tổ tiên truyền lại. Thế mà người ta vẫn phải đi!

Để lại vợ con, mẹ già ở lại, người ta đi để tìm đường sống. Và người ta phải đi bởi ít ra trong muôn đường chết còn có một hy vọng sống. Còn ở lại nghĩa là rezo! Và vẫn phải đi!

Lại nghe bảo ở Sài Gòn đến cái cột điện nếu có chân nó cũng di tản.

Đất nước anh hùng đến độ người dân phải bỏ xứ mà đi, cầu thực, cầu sinh nơi xứ người. Đất nước anh hùng, nhưng đất nước (hay chính thể) không đủ bao dung với những người chiến bại. Xứ này chiến bại nghĩa là chết, là bị sỉ nhục, một truyền thống nhức nhối ngàn năm rất là tiểu nông bần tiện.

Chính quyền thì (gần như chối bỏ) chính sự thực hiển nhiên đó và sức mạnh kiều hối (USD) đã đưa thuyền nhân bỏ nước khi xưa thành "khúc ruột ngàn dặm". Đương nhiên những người đã bỏ xác ngoài khơi xa, chết trong các trại tị nạn, hay vượt biên bất thành không được cái may mắn đó bởi đơn giản... họ thất bại.

Giờ công cuộc vượt biên vẫn còn tiếp diễn dưới cái mác lao động xuất khẩu, du học (gọi một cách chua chát là tị nạn giáo dục), xuất khẩu cô dâu vân vân và vân vân. Nhiều gia đình từng phải tán gia bại sản để mong được xuất ngoại với bất cứ một cái mác nào. 

Một đất nước đi qua chiến tranh gần bốn chục năm vậy mà người dân vẫn phải "vượt biên" để thấy mình hạnh phúc hơn! Thế thì đất nước đó hạnh phúc nỗi gì? Nhân văn nỗi gì?

Lãnh tụ cực ghét thói đấu tranh trương cờ vàng, cực ghét nhân danh lòng yêu nước dưới lá cờ vàng. Lãnh tụ coi đó là lá cờ đã chết và lối đấu tranh đó là thiểu năng trí tuệ, đúng hơn là ngu xuẩn. 

Nhưng năm ngoái tình cờ xem cái phóng sự người Việt bên các nước như Mỹ, Canada, Pháp quyết giữ là cờ vàng treo ở nơi các công sở, trường học mới biết sức sống của lá cờ ấy.

Xa xứ, lìa khỏi nơi chôn nhau cắt rốn những con người kia cần một biểu tượng để cố kết cộng đồng, và thậm chí là để họ nhớ về nguồn cội. Lá cờ vàng ba sọc có thể coi là một trong những biểu tượng của cộng đồng người Việt ở Hải ngoại. Bạn già lãnh tụ, dân báo chí tần ngần khi nhìn lá cờ đỏ sao vàng và cờ vàng ba sọc tung bay trên phố phường phương Tây khi Trung Quốc xâm lấn Trường Sa.

Bởi thế có nghĩa rằng chúng ta là người Việt Nam.